مقدمه اي بر آسيب هاي زيست محيطي و توسعه اي مناطق نفت خيز مقدمه, اي, بر, آسيب, هاي, زيست, محيطي, و, توسعه, اي, مناطق, نفت, خيز
خليج فارس و درياي عمان(موقعيت جغرافيايي و شرايط زيست)
خليج فارس درياي حاشيه اي (Marginal sea) و نيمه بسته اي (semi-enclosed) است كه در اثر تأثير متقابل قاره آفريقا و اروپا-آسيا در طول ادوار گذشته زمين شناسي ايجاد شده است و مساحت آن حدود 24000 كيلومتر مربع مي باشد. طول سواحل شمالي خليج فارس و درياي عمان در حدود 2500 كيلومتر مي باشد. عرض خليج فارس 300-200 كيلومتر با عمق متوسط 35-30 متر است. عميق ترين قسمت درياي عمان حدود 3650 متر و خليج فارس در سمت تنگه هرمز 90 متر مي باشد. خليج فارس در محدوده عرض هاي مناطق گرمسيري كره زمين و بين عرضهاي 25 تا 30 درجه شمالي قرار گرفته و به همين جهت آب و هواي غالب آن گرم و مرطوب است.
به طوريكه حداكثر به 45 درجه سانتي گراد مي رسد. اين امر باعث شده تا ميزان تبخير سالانه به حدود 2000 ميليمتر بالغ شده و موجب افزايش شوري آب دريا شود. به همين خاطر ميزان شوري سالانه آن حدود 40 در هزار است كه در مناطق كم عمق به مراتب بيشتر مي باشد.
زمان ماندگاري آب در خليج فارس به علت نيمه بسته بودن آن، بين 3 تا 5 سال برآورد شده كه مدت زمان زيادي است به همين خاطر بروز هرگونه آلودگي تا مدت مديد در آن باقي مانده و مي تواند موجب افزايش آلودگي همه جانبه در آن شود.
نقشه خليج فارس و درياي عمان
بررسي سواحل و آبهاي ساحلي خليج فارس و درياي عمان
در منطقه درياي خليج فارس و درياي عمان تنوع اكولوژيك خاصي به چشم مي خورد به شكلي كه باعث به وجود آمدن انواع چشم اندازهاي طبيعي در طول سواحل و مناطق كم عمق ساحلي شده، كه مي توان آنها را به نواحي حساس ساحلي به اشكال زير تقسيم و مورد بحث قرار داد:
1)جنگل هاي مانگرو
جنگل هاي مانگرو گياهي غلب مرداب هاي گرمسيري را در اراضي بين جزر و مدي تشكيل ميدهند. در سواحل جنوبي كشورمان 2 گونه با نامهاي حرا (Avicennia marina) و چندل (Rhizophora mucronata) وجود دارند كه با مساحتي بالغ بر 16000 هكتار در ناحيه ليتورال گسترش يافته اند. سيستم ريشه اي خاص آنها موجب تثبيت ذرات در رسوبات بستر شده و تجمع مواد آلي در بين رسوبات را باعث ميگردد.جنگل هاي مانگرو بخوبي مي توانند شوري آب دريا را تحمل كرده و توسط ساختار فيزيولوژيك خاص خويش شوري بيش از حد را دفع نمايند.
آبسنگهاي مرجاني
اكوسيستم هاي مرجاني، مانند جنگلهاي مانكرو به علت فراواني پلانكتونهاي گياهي و جانوري محل طبيعي با ارزشي براي توليد مثل و رشد گونه هاي زيادي از آبزيان است. بر اساس مطالعات انجام شده 40 گونه مرجان از خليج فارس گزارش شده كه همگي در اطراف جزاير استان هرمزگان و نواحي ساحلي استان بوشهر و بند چابهار مي باشند. وجود منطقه هاي مرجاني وسيع در اطراف جزاير باعث رونق صيادي گرديده است.
3)سواحل شني و ماسه اي
اين نوع از سواحل چنانچه از شيب مناسب برخوردار بوده و امنيت مناسب داشته باشند، براي تخم گذاري لاك پشتان دريايي بسيار با اهميت هستند.
با توجه به شواهد امر اكثر جمعيت 6 ميليوني ساكن در سواحل خليج فارس و درياي عمان در طول سواحل خليج فارس و درياي عمان در طول سواحل شني ساكن شده‌اند و بيشترين اثرات مخرب را بر اين نوع اكوسيستم در خليج فارس و درياي عمان به وجود آورده اند.
در سواحل شني و ماسه اي معمولاً در تمام فصول مي توان انواع پرندگان دريايي را مشاهده نمود. وجود شن هاي سفيد در برخي سواحل شني چشم اندازه هاي خاصي را بوجود آورده كه از قابليت تفرجي بالايي برخوردار مي باشند(همانند سواحل كيش، چابهار، هنگام و بندر لنگه).
4)پهنه هاي گلي جزر و مد
اين نوع از سواحل كه در دلتاي برخي از رودخانه هاي جنوبي كشور نيز وجود دارند به واسطه تأثيرپذيري از محصولات رسوب يافته رودخانه ها، مناطق غني از مواد مغذي مي باشند، لذا معمولاً از پوشش گياهي مطلوب و جمعيت بالاي كفزيان برخوردارند.
5-سواحل شني و صخره اي (بررسي ذخاير و تنوع زيستي آبزيان)
– پستانداران دريايي و لاك پشت هاي دريايي كه هر دو از گونه هاي تحت حفاظت جهاني بشمار مي آيند.
-گياهان دريايي كه از ميان 150 گونه جلبك شناسايي شده، 27گونه آنها مصارف اقتصادي دارند. چندين گونه نيز خوراكي بوده كه در حال حاضر هيچ استفاده اقتصادي از آنها صورت نمي گيرد.
بنتوزها:كفزيان كه در اطراف جزاير موجاني سدفهاي مرواريد ساز فروان وجود دارند.
اين موجودات نقش مهمي در حمايت از حيات جمعيت هاي موجودات مزاحم(Fiulling organisma) دارا مي باشند.
استان هاي حاشيه خليج فارس و درياي عمان عبارتند از:استان هرمزگان، استان خوزستان، استان بوشهر و استان سيستان و بلوچستان.
ماهيان :
وجود ذخائر متنوع اين گونه آبزيان باعث رونق صنعت صيادي از ايام بسيار گذشته تاكنون در اين منطقه شده است .
گونه هايي نظير تن ماهيانه ، شوريده ، حلوا سفيد ، سنگسر ، سرخو ، شيرماهي ، قباد ،راشكو ، صافي ،ساردين ، هامور و كفال اكثريت صيد صيادان را تشكيل مي دهند .
درياي خزر (موقعيت جغرافيايي و شرايط زيست محيطي)
درياي خزر با 424200 كيلومتر مربع وسعت(بزرگترين درياچه جهان) در شمال ايران واقع شده و ارتباط دريايي ايران را با كشورهاي اروپايي از طريق آبراهه هاي روسيه برقرار مي كند. بنادر دريايي انزلي و نوشهر، ارتباط دريايي ميان ايران و آسياي مركزي را ممكن مي سازند.
رودهاي عمده درياي خزر عبارتند از:قزل اوزن، سفيد رود، زنجان چاي، اهرچاي، شور، شاهرود، قره سو، ارس، چالوس، هراز، تجن، گرگان و اترك.
درياي خزر دريايي بسته مي باشد و توسط جمهوري آذربايجان، قزاقستان، تركمنستان، روسيه و جمهوري اسلامي ايران محصور شده است كه فعاليت هاي مختلفي از جمله:استخراج، بهره برداري، اكتشاف و نقل و انتقال نقت و ساير كالاهاي صادراتي و وارداتي از طريق آن صورت مي گيرد و صنايع و منابع كشاورزي در آن متمركز گشته است.
استان هاي حاشيه درياي خزر عبارتند از:استان گيلان، استان مازندران و استان گلستان.
بسته بودن بزرگ ترين درياچه جهان حساسيت خاصي را براي آن ايجاد كرده است. مضافاً آن كه اگرچه اين حوضه آبي در تعريفات جغرافيايي درياچه ناميده مي شود؛ اما به دليل وسعت و عمق زياد بي شباهت به دريا نيست. وجود منابع دريايي و