بک در فرمول بندی های اولیه ی خود درباره آسیب شناسی این نکته را مطرح کرد که هر اختلال با طرح واره ها و الگوهای عادت گونه فکری همراه است که تا حدودی کلی هستند. همین طرح واره ها و الگوهای فکری شاخصه آسیب پذیری فرد بشمار می روند. طرح واره های افسردگی زا نمایانگر اشتغال ذهنی درباره فقدان، شکست، طرد و نقص هستند. محتوای طرح واره های اضطراب انگیز، تهدید و آسیب است و طرح واره های خشم برانگیز، نشانگر خفت و زیر سلطه قرار گرفتن هستند. 

ریشه آسیب پذیری زیربنایی نسبت به افسردگی، اضطراب و خشم در باورهای مرکزی افراد درباره خودشان یا دیگران نهفته است. پژوهش ها نشان داده اند بیماران در پرسشنامه ها به وجود این طرح واره ها اذعان می کنند . بک و همکارانش و یانگ و فلاناگان معتقدند بین این طرح واره ها و اختلالات شخصیت تناظر خاصی وجود دارد.

وقتی که شما فکر میکنید که فلان حادثه رخ می دهد، ناراحت میشوید، چون این حادثه باعث میشود شما فکر کنید …؟ و فرض میکنیم این فکر درست باشد، چرا شما ناراحت میشوید ( یا چه معنایی برای شما دارد)…؟ به این مثال دقت کنید: اگر در امتحان خوب عمل نکنم، پس آدم شکست خورده ای هستم . شکست چه معنایی برای شما دارد؟ من کلا آدم شکست خورده ای هستم. این حادثه باعث فعال شدن چه فکری در ذهن شما میشود؟ نمی توانم گلیم خود را از آب بیرون بکشم. بعدش چه میشود؟ در ذهن چنین بیماری یا طرح واره های آسیب پذیری به ضرر بیماری شکست و آسیب پذیری بیولوژیکی شکل گرفته بود.